Bệnh Alzheimer là một trong những nguyên nhân hàng đầu gây sa sút trí tuệ ở người cao tuổi, ảnh hưởng nghiêm trọng đến chất lượng sống của người bệnh và gia đình. Việc hiểu đúng về căn bệnh này là bước quan trọng để phòng ngừa, phát hiện sớm và có hướng điều trị hiệu quả. Dưới đây là 10 điều quan trọng bạn cần biết về bệnh Alzheimer. Cùng giaykhamsuckhoe.net tìm hiểu ngay trong bài viết sau.
Bệnh Alzheimer là gì?
Bệnh Alzheimer là một rối loạn thoái hóa thần kinh tiến triển, gây suy giảm chức năng nhận thức, trí nhớ và khả năng thực hiện các hoạt động hằng ngày. Đây là dạng sa sút trí tuệ phổ biến nhất, chiếm khoảng 60–80% tổng số trường hợp.
Bệnh thường tiến triển chậm, bắt đầu với các dấu hiệu nhẹ như hay quên, lẫn lộn và ngày càng nặng hơn theo thời gian. Khi không được kiểm soát, người bệnh có thể mất khả năng tự chăm sóc và giao tiếp hoàn toàn.
Ai dễ mắc bệnh Alzheimer?
Bệnh Alzheimer thường gặp ở người từ 65 tuổi trở lên, nhưng cũng có thể xuất hiện sớm ở người trẻ (dưới 65 tuổi) – gọi là Alzheimer khởi phát sớm. Ngoài tuổi tác, một số yếu tố nguy cơ khác bao gồm:
- Tiền sử gia đình có người mắc Alzheimer
- Đột biến gen
- Tiểu đường, tăng huyết áp, cholesterol cao
- Chấn thương sọ não
- Lối sống ít vận động, ít giao tiếp xã hội
Triệu chứng của bệnh Alzheimer
Triệu chứng của bệnh Alzheimer thay đổi theo từng giai đoạn nhưng thường bắt đầu bằng:
- Suy giảm trí nhớ ngắn hạn: quên tên, quên việc vừa làm
- Khó khăn trong lập kế hoạch, xử lý công việc
- Mất định hướng thời gian – không gian
- Khó tìm từ khi nói chuyện
- Thay đổi tính cách, cảm xúc bất ổn
- Lặp lại hành vi hoặc câu nói
Ở giai đoạn muộn, người bệnh có thể không nhận ra người thân, không nói được và cần chăm sóc toàn thời gian.
Nguyên nhân gây bệnh Alzheimer
Nguyên nhân chính xác của bệnh Alzheimer vẫn chưa được xác định hoàn toàn. Tuy nhiên, các nhà khoa học đã ghi nhận một số yếu tố liên quan như:
- Tích tụ protein amyloid beta: tạo mảng bám làm tổn thương tế bào não
- Sự bất thường của protein tau: hình thành các đám rối sợi thần kinh
- Viêm và tổn thương thần kinh mãn tính
- Rối loạn hệ thống dẫn truyền thần kinh, đặc biệt là acetylcholine
Những yếu tố này khiến tế bào thần kinh mất kết nối, dẫn đến teo não và mất dần chức năng nhận thức trong bệnh Alzheimer.
Bệnh Alzheimer khác gì với sa sút trí tuệ?
Nhiều người lầm tưởng bệnh Alzheimer và sa sút trí tuệ là một. Thực tế:
- Sa sút trí tuệ là một hội chứng với nhiều nguyên nhân khác nhau
- Bệnh Alzheimer là một trong những nguyên nhân phổ biến nhất gây ra sa sút trí tuệ
Do đó, Alzheimer chỉ là một thể trong nhiều thể sa sút trí tuệ như sa sút trí tuệ mạch máu, sa sút trí tuệ thể Lewy, FTD… Việc phân biệt đúng có ý nghĩa trong chẩn đoán và điều trị.
Bệnh Alzheimer có di truyền không?
Trong đa số trường hợp, bệnh Alzheimer không mang tính di truyền. Tuy nhiên, khoảng dưới 5% số ca là do di truyền, liên quan đến đột biến gen di truyền trội – thường xuất hiện sớm (trước 65 tuổi).
Các gen có liên quan gồm:
- APP (Amyloid precursor protein)
- PSEN1, PSEN2 (Presenilin 1 và 2)
- APOE ε4 – làm tăng nguy cơ mắc bệnh nhưng không đảm bảo chắc chắn sẽ mắc
Xét nghiệm gen chỉ được thực hiện trong các trường hợp đặc biệt, có tiền sử gia đình rõ ràng.
Bệnh Alzheimer được chẩn đoán như thế nào?
Chẩn đoán bệnh Alzheimer là một quá trình loại trừ và tổng hợp nhiều yếu tố:
- Khám lâm sàng thần kinh và tâm thần
- Thang điểm đánh giá trí nhớ (MMSE, MoCA)
- Chụp MRI hoặc CT não: phát hiện teo hồi hải mã, vỏ não
- Xét nghiệm máu, nước tiểu để loại trừ các nguyên nhân khác
- PET scan hoặc chọc dịch não tủy (trong trường hợp cần thiết)
Chẩn đoán sớm giúp người bệnh được điều trị sớm, làm chậm tiến triển của bệnh Alzheimer.
Điều trị bệnh Alzheimer hiện nay ra sao?
Hiện chưa có phương pháp điều trị khỏi hoàn toàn bệnh Alzheimer, nhưng một số thuốc có thể giúp kiểm soát triệu chứng và cải thiện chất lượng sống:
- Donepezil, Rivastigmine, Galantamine: ức chế cholinesterase, tăng dẫn truyền acetylcholine
- Memantine: điều hòa hoạt động glutamate
- Thuốc hỗ trợ điều trị hành vi: an thần, chống lo âu, chống trầm cảm
Ngoài ra, người bệnh cần tham gia hoạt động nhận thức, trị liệu ngôn ngữ, sinh hoạt điều độ để làm chậm tiến trình bệnh.
Phòng ngừa bệnh Alzheimer như thế nào?
Phòng ngừa bệnh Alzheimer không thể tuyệt đối nhưng có thể giảm nguy cơ bằng:
- Tập luyện thể chất đều đặn
- Dinh dưỡng hợp lý, tăng cường rau xanh, omega-3
- Hạn chế rượu, thuốc lá
- Rèn luyện trí não: đọc sách, học ngoại ngữ, chơi nhạc cụ
- Giữ kết nối xã hội, tránh cô lập
- Kiểm soát tốt huyết áp, tiểu đường, mỡ máu
Một lối sống lành mạnh là nền tảng quan trọng trong việc phòng ngừa bệnh Alzheimer.
Vai trò của gia đình trong chăm sóc người bệnh Alzheimer
Chăm sóc người mắc bệnh Alzheimer đòi hỏi sự kiên nhẫn, hiểu biết và tình cảm sâu sắc từ người thân. Gia đình cần:
- Tạo môi trường sống an toàn, ít kích thích
- Giao tiếp nhẹ nhàng, dễ hiểu, không tranh cãi
- Thiết lập thói quen sinh hoạt cố định
- Theo dõi sát sức khỏe và tuân thủ điều trị
- Tìm đến nhóm hỗ trợ hoặc tư vấn chuyên môn khi cần
Sự đồng hành và hỗ trợ đúng cách từ người thân là yếu tố quyết định trong chất lượng sống của bệnh nhân bệnh Alzheimer.
Hiểu rõ 10 điều trên sẽ giúp bạn có cái nhìn đầy đủ và chính xác về bệnh Alzheimer – một trong những thách thức lớn trong y học thần kinh hiện đại. Chủ động nhận biết sớm, phòng ngừa và chăm sóc đúng cách sẽ góp phần làm chậm tiến triển bệnh, đồng thời cải thiện cuộc sống cho người bệnh và cả gia đình.
XEM THÊM:
Mất ngủ: Nguyên nhân – phân loại, tác hại và cách điều trị hiệu quả
Phân biệt bệnh Alzheimer và sa sút trí tuệ: Đừng nhầm lẫn
THÔNG TIN THÊM
Dịch vụ hỗ trợ tư vấn thông tin về giấy khám sức khỏe trên toàn quốc. Làm nhanh giấy khám sức khỏe lấy nhanh trong thời gian khách hàng yêu cầu. Đảm bảo uy tín và chất lượng, chi phí thấp.
Liên hệ GIAYKHAMSUCKHOE.NET
Website: giaykhamsuckhoe.net
Hotline: 0947075578
