Mất ngủ không chỉ gây mệt mỏi, suy giảm trí nhớ mà còn làm tăng nguy cơ mắc các bệnh lý nghiêm trọng như tim mạch, tiểu đường và trầm cảm. Tình trạng này có thể xuất phát từ nhiều nguyên nhân khác nhau, bao gồm căng thẳng, bệnh lý nền hoặc thói quen sinh hoạt không khoa học. Việc nhận diện nguyên nhân, phân loại bệnh thiếu ngủ và áp dụng các phương pháp điều trị phù hợp sẽ giúp cải thiện chất lượng giấc ngủ hiệu quả. Cùng giaykhamsuckhoe.net tìm hiểu chi tiết về chủ đề này trong bài viết sau.
Mất ngủ là gì?
Mất ngủ là tình trạng rối loạn giấc ngủ phổ biến, khiến người bệnh khó đi vào giấc ngủ, ngủ không sâu hoặc thức dậy quá sớm mà không thể ngủ lại. Khoảng 30% người trưởng thành gặp tình trạng này tạm thời, trong khi 10% mắc mất ngủ mạn tính, ảnh hưởng trực tiếp đến sức khỏe thể chất và tinh thần.
Nguyên nhân gây mất ngủ
Có nhiều nguyên nhân dẫn đến tình trạng này, có thể chia thành hai nhóm chính:
Nguyên nhân sinh lý
- Tuổi tác: Người cao tuổi dễ bị mất ngủ do sự suy giảm sản xuất melatonin – hormone điều hòa giấc ngủ.
- Thay đổi nhịp sinh học: Làm việc ca đêm, thay đổi múi giờ đột ngột hoặc ngủ không đúng giờ gây rối loạn đồng hồ sinh học.
- Mang thai và mãn kinh: Ở phụ nữ, thay đổi nội tiết tố trong thai kỳ hoặc giai đoạn mãn kinh có thể gây rối loạn giấc ngủ.
Nguyên nhân bệnh lý và tâm lý
- Căng thẳng và lo âu: Stress kéo dài làm tăng cortisol, gây kích thích thần kinh trung ương và dẫn đến mất ngủ.
- Trầm cảm: Người trầm cảm thường bị rối loạn giấc ngủ, có thể mất ngủ hoặc ngủ quá nhiều.
- Bệnh lý mãn tính: Các bệnh như tăng huyết áp, tiểu đường, bệnh Parkinson, đau mãn tính làm giấc ngủ bị gián đoạn.
- Sử dụng chất kích thích: Caffeine, nicotine, rượu bia có thể gây mất ngủ do kích thích hệ thần kinh.
Phân loại về tình trạng giấc ngủ
Mất ngủ được phân loại theo thời gian và nguyên nhân gây bệnh.
Theo thời gian mắc bệnh
- Cấp tính: Thường kéo dài dưới 4 tuần, xuất hiện do căng thẳng, thay đổi môi trường hoặc sử dụng chất kích thích.
- Mạn tính: Kéo dài trên 3 tháng, liên quan đến bệnh lý hoặc rối loạn tâm lý, cần can thiệp y khoa để điều trị.
Theo nguyên nhân gây bệnh
- Mất ngủ nguyên phát: Không liên quan đến bệnh lý hay yếu tố bên ngoài, thường do rối loạn hệ thần kinh trung ương.
- Mất ngủ thứ phát: Do bệnh lý nền như tim mạch, thần kinh hoặc do thói quen sinh hoạt không khoa học.
Tác hại của mất ngủ đối với sức khỏe
Mất ngủ kéo dài không chỉ ảnh hưởng đến tinh thần mà còn gây nhiều hệ lụy nghiêm trọng.
Ảnh hưởng đến hệ thần kinh
Mất ngủ làm suy giảm trí nhớ, giảm khả năng tập trung và tăng nguy cơ mắc bệnh Alzheimer.
Tác động tiêu cực đến tim mạch
Nghiên cứu chỉ ra rằng mất ngủ làm tăng nguy cơ cao huyết áp, đột quỵ và nhồi máu cơ tim do hệ thần kinh giao cảm bị kích thích liên tục.
Rối loạn chuyển hóa và hệ miễn dịch
Thiếu ngủ ảnh hưởng đến quá trình chuyển hóa insulin, làm tăng nguy cơ tiểu đường type 2 và béo phì. Đồng thời, mất ngủ còn suy giảm khả năng miễn dịch, khiến cơ thể dễ mắc bệnh nhiễm trùng.
Cách điều trị mất ngủ hiệu quả
Điều trị mất ngủ cần kết hợp thay đổi lối sống, sử dụng liệu pháp tâm lý và can thiệp y khoa nếu cần thiết.
Thay đổi thói quen sinh hoạt
- Duy trì lịch trình ngủ cố định: Ngủ và thức dậy đúng giờ giúp cơ thể điều chỉnh đồng hồ sinh học.
- Tạo không gian ngủ lý tưởng: Giữ phòng ngủ tối, yên tĩnh và nhiệt độ phù hợp (18-22°C).
- Hạn chế ánh sáng xanh: Không sử dụng điện thoại hoặc TV ít nhất 1 giờ trước khi ngủ.
- Tập thể dục đều đặn: Các bài tập yoga, thiền hoặc đi bộ nhẹ nhàng giúp thư giãn hệ thần kinh.
Sử dụng thảo dược hỗ trợ giấc ngủ
Một số thảo dược có tác dụng an thần, giúp cải thiện giấc ngủ tự nhiên:
- Trà hoa cúc: Chứa apigenin, một hợp chất giúp giảm căng thẳng và cải thiện giấc ngủ.
- Tâm sen: Có tác dụng ổn định nhịp tim, giảm lo âu.
- Lạc tiên: Chiết xuất lạc tiên giúp cải thiện giấc ngủ ở bệnh nhân mất ngủ mạn tính.
Điều trị mất ngủ bằng thuốc
Trong trường hợp mất ngủ nặng, bác sĩ có thể chỉ định một số loại thuốc. Tuy nhiên bạn không tự ý dùng thuốc mà cần tham khảo ý kiến bác sĩ để tránh tác dụng phụ.
Khi nào cần gặp bác sĩ?
Bạn nên đi khám nếu mất ngủ kéo dài trên 3 tuần và ảnh hưởng nghiêm trọng đến sức khỏe. Các dấu hiệu cần lưu ý gồm:
- Mệt mỏi kéo dài, suy giảm trí nhớ và tập trung.
- Mất ngủ kèm theo lo âu, trầm cảm.
- Thức dậy nhiều lần trong đêm, không thể ngủ lại.
- Cảm giác buồn ngủ ban ngày nhưng vẫn khó ngủ vào ban đêm.
Bác sĩ sẽ tiến hành kiểm tra lâm sàng, có thể yêu cầu đo đa ký giấc ngủ hoặc xét nghiệm nội tiết tố để tìm nguyên nhân mất ngủ.
Mất ngủ là tình trạng phổ biến có thể ảnh hưởng nghiêm trọng đến sức khỏe nếu không được kiểm soát kịp thời. Việc nhận diện nguyên nhân, phân loại mất ngủ và áp dụng các biện pháp điều trị phù hợp sẽ giúp cải thiện chất lượng giấc ngủ hiệu quả.
Nếu tình trạng mất ngủ kéo dài, hãy tham khảo ý kiến bác sĩ để được tư vấn và điều trị đúng cách. Một giấc ngủ chất lượng không chỉ giúp tinh thần minh mẫn mà còn bảo vệ sức khỏe lâu dài.
Dịch vụ hỗ trợ tư vấn thông tin về giấy khám sức khỏe trên toàn quốc. Làm nhanh giấy khám sức khỏe lấy nhanh trong thời gian khách hàng yêu cầu. Đảm bảo uy tín và chất lượng, chi phí thấp.
Liên hệ GIAYKHAMSUCKHOE.NET
Website: giaykhamsuckhoe.net
Hotline: 0947075578
Tham khảo:
